Ove godine navršava se tačno 27 godina od kad je NATO pakt prvi put u svojoj istoriji tog 30.avgusta 1995. započeo vazdušne operacije protiv Vojske Republike Srpske.
Ova operacija je poznatija kao DELIBERATE FORCE odnosno “ Namerna sila.
Naime, tog dana snage NATO predvođene američkim RV napale su veći broj ciljeva u Republici Srpskoj.
Povod za napad bila je eksplozija minobacačke granate koja je dva dana pre toga na sarajevskoj pijaci Markale ubila 38 ljudi za šta je optužena srpska strana, ali do danas nije bila utvrđena krivica srpske strane za taj napad. Operacija je izvedena u koordinaciji snaga UNPROFOR i NATO.
Napad na pozicije VRS započeo je u dva časa posle ponoći 30.avgusta udarim snaga sa nosača aviona USS Theodore Ruzvelt na položaje srpske PVO oko Sarajeva.
Napad aviona F/A-18 i EA -6B podržavi su avioni za elektronski rat EF-111A koji su imali zadatak da zaslepe radare srpske PVO.
Ovaj deo operacije nosio je naziv DEAD EYE SOUTH EAST odnosno mrtvo oko jugoistoka.
Pored američkih F-14, F-15, F-16 i F-18, A-10 učestvovali su engleski Harrier GR7 , jaguar, francuski Miraž FC-1CR i Miraž 2000.
SAD i ostale vazduhoplovne snage NATO napali su položaje Vojske Republike Srpske u zonama bezbednosti UN Sarajevo i Goražde, ali i ostale položaje VRS pre svega PVO i komunikaciono relejna čvorišta.
Mnogo ciljeva je bilo promašeno zbog lošeg vremena, a piloti NATO su bili prinuđeni da lete nisko.
Prvog dana operacije iznad Pala srpski oficir Aleksandar Studen ispalio je raketu iz lansera 9K38 Igla, koji je oborio francuski avion Miraž 2000N-K2.
Dvojica francuiskih pilota su zarobljena i razmenjena decembra 1995. na inisistiranje državnog i vojnog vrha SRJ posle dogovora sa francuskim vlastima.
Najveći deo avio poletanja 66 posto izvela je američka avijacija, za njima sledili su u ravnomernim procentima Britanci, Francuzi i Holanđani 6-9 posto a onda i ostale NATO nacije 1-3 posto avio poletanja u celoj operaciji.
Iako je operacija „Namerna snaga“ u američkim i NATO krugovima označena kao potpun uspeh, otvorene analize CIA (objavljene 2002. godine) ukazuju da vazdušni napadi nisu degradirali borbene sposobnosti VRS na terenu i da je ona nastavila borbu sa napredujućim hrvatsko-muslimansim snagama, paralelno sa vazdušnim napadima.
Snage VRS su funkcionisale i dalje kao „koheretne vojne snage“ koje su manevrisale jedinicama nivoa brigade i u toku najžešćih udara po njihovim položajima.
Operacija je zvanično trajala od 30. avgusta i trajala je do 20. septembra 1995. godine.
autor:http://kurir.rs , foto:kurir.rs
