Da bi se Srbi „obnovili” kao narod, neophodno je poboljšati postojeći indeks rađanja u Republici Srpskoj. Za sada, dobre vijesti stižu iz najveće zdravstvene ustanove u Srpskoj. U Klinici za ginekologiju i akušerstvo Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske tokom 2021. obavljeno je 3.170 porođaja. U periodu od 1. januara do 10. maja ove godine bilo je 1.117 porođaja, što je za 34 više nego u istom periodu lani, potvrdio je za magazin Faktor Vladimir Perendija, iz Klinike za ginekologiju i akušerstvo Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske
Nedovoljna informisanost
U pomenutoj klinici UKC Srpske se godišnje, u prosjeku, porodi 20 do 25 porodilja mlađih od 18 godina.
Najmlađa porodilja u Univerzitetsko kliničkom centru u toku 2021. godine imala je svega 15 godina, a ove godine je to jedna 16-godišnjakinja.
Iz Ministarstva porodice, omladine i sporta Republike Srpske za magazin Faktor su istakli da su prethodnih godina radili istraživanje na temu „Analiza demografske situacije i provođenje pronatalitetnih mjera u Republici Srpskoj“, i „Fertilitet, abortus i kontracepcija u Republici Srpskoj“, koja potvrđuju da ponašanje mladih osoba karakteriše nedovoljna informisanost i slabo znanje o reproduktivnom zdravlju.
Sve to doprinosi ranijem stupanju u seksualne odnose, povećanju broja polno prenosivih bolesti i neželjenih trudnoća, koje često završavaju abortusom ili prijevremenim porodom.
Godišnje oko 250 prekida trudnoća
U prosjeku se u Klinici za ginekologiju i akušerstvo Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske godišnje obavi između 220 i 250 prekida trudnoć, a razlozi su medicinske prirode, kao i neželjene trudnoće.
Međutim, realan broj abortusa je nepoznat, pa tako i broj maloljetnica koje namjerno prekidaju trudnoću.
„To je zbog toga što se najveći broj abortusa radi u privatnim ustanovama i kao takvi ne budu prijavljeni”, podsjeća doktor Perendija.
Prema članu 5. Zakona o uslovima i postupku za prekid trudnoće za maloljetne trudnice i trudnice lišene poslovne sposobnosti, zahtjev za prekid trudnoće podnosi roditelj, odnosno staratelj ili organ starateljstva.
Ovaj zakon se u potpunosti primjenjuje u Klinici za ginekologiju i akušerstvo UKC Republike Srpske.
U privatnim klinikama na ovu temu ne žele da razgovaraju.
Samo jedna maloljetnica abortirala
Doktor Perendija napominje da su prekidom trudnoće u privatnim zdravstvenim ustanovama, maloljetnice u prilici da sakriju trudnoću od roditelja ili staratelja i izbjegnu sve stresove koje taj događaj sobom nosi.
„Dakle poznat je samo broj registrovanih abortusa koji se obave u javnim zdravstvenim ustanovama, koje ovu intervenciju prijavljuju shodno navedenom zakonu”, naglašava specijalista ginekologija i akušerstva dr Perendija.
Da je taj broj nerealan pokazuje podatak da su za pet godina u Klinici za ginekologiju i akušerstvo izvršena ukupno 23 namjerna prekida trudnoće kod maloljetnica i to; 2017. – pet abortusa, tokom 2018. samo osam, 2019. sedam, 2020. svega jedan i lani dva abortusa.
U 2022. godini, da 10. maja, samo je kod jedne maloljetnice u Klinici za ginekologiju i akušerstvo obavljen abortus.
Mladi hoće više znanja
Iz Ministarstva porodice, omladine i sporta tvrde da su mladi ljudi prepoznali potrebu za više informacija o reproduktivnom zdravlju, i od nadležnih institucija koje rade u oblasti obrazovanja očekuju da im omoguće sticanje znanja iz te oblasti.
Reproduktivno zdravlje podrazumijeva polni razvoj, sazrijevanje, seksualnu ostvarenost, kao i razvoj zdravih, uravnoteženih i ravnopravnih humanih odnosa među partnerima.
To se odnosi i na ispunjavanje reproduktivne funkcije na zdrav i željen način koji obavezuje nadležne institucije u Republici Srpskoj na brigu i zaštitu od širenja polno prenosivih bolesti i povreda vezanih za seksualnost i reprodukciju. Rezultati istraživanja koje je Ministarstvo porodice, omladine i sporta Srpske sprovelo u saradnji sa Filozofskim fakultetom pokazuju da su učenici izuzetno zainteresovani da se kroz nastavne procese edukuju kada je riječ o reproduktivnom zdravlju, a to bi u velikoj mjeri doprinijelo podizanju svijesti o značaju reproduktivnog zdravlja, ohrabrivanju mladih ljudi da potraže stručnu pomoć u slučaju određenih polnih bolesti, što bi u konačnici dovelo do smanjenja broja neželjenih trudnoća u adolescentskom uzrastu.
UŽASAVAJUĆE BROJKE
U periodu od 1982-1992. godine u Klinici za ginekologiju i akušerstvo broj iskazanih abortusa bio je veći od broja porođaja i iznosio je od 5.500-6.500 godišnje.
„Tako da možemo reći da broj abortusa u tom period bio realan, jer su se abortusi uglavnom radili samo u Klinici”, navodi dr Perendija.
U Republici Srpskoj u prvom tromjesečju 2022. godine registrovano 5.544 umrlih i 1.990 novorođenih.
Broj živorođenih lica u prvom tromjesečju 2022. godine manji je za 0,4% u odnosu na prvo tromjesečje 2021. godine, dok je broj umrlih veći za 17 odsto.
VEĆI RIZICI
Komplikacije maloljetničkih trudnoća dešavaju se zbog loše antenatalne zaštite, stresa, loše ishrane, i loših navika (pušenje, droge, alkohol), češće su komplikacije u trudnoći i porođaju nego kod žena starijih od 20 godina.
Hipertenzija indukovana trudnoćom, anemija u trudnoći, prolongiran porod i cefalo-pelvina dispororcija, veziko-vaginalne fistule, infekcija, prijevremeni porod, zastoj u rastu ploda i rađanje novorođenčeta niske porođajne težine, perinatalna i iznenadna novorođenačka smrt.
Rizik od smrti maloljetnice zbog trudnoće, porođaja ili komplikacija pobačaja dva puta je veća za žene u dobi od 15-19 godina, a pet puta za djevojčice od 10-14 godina, nego za žene sa 20 i više godina.
OD PSIHIČKIH TEGOBA DO SAMOUBISTAVA
Prema istraživanjima Svjetske zdravstvene organizacije, manje od jedne četvrtine maloljetnica nakon prekida trudnoće ostvaruje zdrav psihološki proces prilagođavanja, a mnoge će nositi brojne traume kroz ponovne trudnoće i pobačaje.
Od 18-59 % adolescentkinja koje prekinu trudnoću, ostaju u ponovo drugom stanju nakon 15 mjeseci do 2 godine, a često su prisutne različite emocionalne i psihičke tegobe sve do onih suicidalnih.
Trudnoće preko 20. nedjelje se prekidaju na zahtjev trudne žene samo uz saglasnost Etičkog odbora imenovanog od UKC Republike Srpske i nadležnog ministarstva i to isključivo iz medicinskih razloga.
U UKC Republike Srpske svaka pacijentkinja ima obezbijeđenu psihološku podršku, tj. postoji psiholog koji je zadužen samo za pacijentkinje u Klinici za ginekologiju i akušerstvo ukoliko postoji potreba za tim.
autor:faktormagzin, tekst je izašao u FM 51 štampanom izdanju od 9 juna 2022.godine
