Dan primirja u Prvom svjetskom ratu slavi se kao državni praznik u Srbiji od 2012. godine. Prije toga se obilježavao se na prvim časovima u svim osnovnim i srednjim školama u Srbiji, od 2005. godine.
Tog dana, 11. novembra je 1918. godine u Francuskoj je potpisano primirje koje je bilo na snazi do konačnog mirovnog sporazuma u Versaju 28. juna 1919. godine kada je i formalno okončan Prvi svjetski rat.
Natalijina ramonda je znak Dan primirja upravo zbog višestruke simbolike. Naime, amblem današnjeg praznika čini mitovi odlikovanja Albanske spomenice sa početka 20. veka odnosno zeleno-crne traka koja okružuje ljubičasti cvijet, Natalijinu ramondu.
View this post on Instagram
Naziva se i cvijet feniks jer se zna da i kada se osuši, ukoliko je zalijete, može da oživi. Njeno “ponovno rađanje” spaja se sa činjenicom da je i Srbija uspjela da “stane na noge” odnosno da oživi nakon borbi u Prvom svjetskom ratu.
Cvijet spada u ugroženu vrstu koja raste na istoku Srbije i na planini Kajmačalan gdje je srpska vojska pod komandom vojvode Živojina Mišića ratovala protiv bugarskih snaga tokom pripreme proboja Solunskog fronta, što je prethoidilo oslobađanju Srbije u Prvom svjetskom ratu.
Biolozi kažu da Natalijina ramonda potiče još iz vremena ledenog doba, a ramonde su kao vrsta poznate još od 19. vijeka kada ih je francuski istraživač po kome nose ime otkrio na području današnje Španije, odnosno u Pirinejima.
Prema podacima Zavoda za zaštitu prirode Srbije, Natalijinu ramondu je 1882. godine u Jelašničkoj klisuri u blizini Niša otkrio je ljekar i botaničar Sava Petrović, dvorski ljekar kralja Milana Obrenovića. Zbog kraja u kojem jeronađen ovaj cvijet, Petrović je želio da ga nazove „Niška ramonda“ ali je odlučio da mu dodijeli ime po kraljici Nataliji Obrenović.
View this post on Instagram
Ovaj cvijet je u Srbiji zaštićen zakonom kao „strogo zaštićena vrsta“, čime je strogo zabranjeno i kažnjivo njeno sakupljanje i narušavanje staništa.
Podsjetimo, Natalijina ramonda koja se može naći i u Sjevernoj Makedoniji, sjevernoj Grčkoj, Albaniji, Crnoj Gori i na sjeverozapadu Bugarske, treća je i posljednja otkrivena vrsta iz roda ramondi, poslije „Srpske ramonde“ koju je na Rtnju našao Josif Pančić i „Ramonde myconi“, endemske vrste koja raste na Pirinejskom poluostrvu.
Povodom Dana primirja u Prvom svjetskom ratu od sutra do utorka 15. novembra u Botaničkoj bašti „Jevremovac“ Biološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu biće postavljena izložba pod nazivom “Dani ramondi, vaskrsavajućih dragulja Balkanskog poluostrva”. Izložba će biti otvorena za posetioce svakog dana od devet do 16 sati. Autorke izložbe su prof. dr Maja Lazarević i prof. dr Tamara Rakić, profesorke Biološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Dizajn potpisuje Una Korica, master inženjer arhitekture, piše Žena Blic.
