U nedjelju popodne 23. oktobra svijet je obišla vijest da je ruski ministar odbrane Sergej Šojgu razgovarao telefonom sa američkim, britanskim i turskim kolegom na temu da Ukrajina planira negdje na svojoj teritoriji da aktivira „prljavu nuklearnu bombu“ i da za to optuži Rusiju.
Naime, ova priča je navodno krenula poslije operatvnih saznjanja ruske vojne obavještajne GRU i spoljne službe SVR, koje su prenijele informacije da je Ukrajina spremila u jednom gradu prljavu nuklearnu bombu, da su radovi na njoj pri kraju poslije čega slijedi detonacija.
Priča je nastavljena u ponedjeljak, gdje je Moskva skoro čitav dan ponavljala o prljavoj nuklearnoj bombi da se sprema njeno aktiviranje, a onda i da su jednicama na terenu kao i u samoj Rusiji dodeljena ABHO oprema i kompleti za ličnu zaštitu.
Priča se i dalje nastavlja i stiče se utisak da svi strepe, da li će se aktivirati „prljava nuklearna bomba“.
Priča o „dirty bombs“ počela je još 1998. kad je saopšteno da lider Al Kaide Osama Bin Laden planira da upotrebi prljavu bombu protiv američkih ciljeva. Saga je nastavljena i 2001, već 2002. na listu je uvrešten Sadam Husein, da i on planira, a poslije invazije i okupacije Iraka ta priča je nestala. Ova sa Bin Ladenom i prljavom bombom egzistirala je do 2008., ali je bila sve bleđa i bleđa, da bi zamrla potpuno poslije sloma Islamske države u Siriji i Iraku 2017.
Bezbjednosni analitičari su prljavu bombu uvrstili u oružje za masovno uništavanje, gdje bi teroristi iskoristili nukelarnu energiju za nečasne namere, sa čime su uticali da u javnosti diskredituju ovaj oblik pridobijanja struje, koji je posebno bio narušen poslije tragedije u Černobilju 1986.
Neko bi postavio pitanje, pa šta je prljava bomba?
Do sad smo čuli razna objašnjenja.
Jednostavnim riječnikom „prljava bomba“ je eksplozivno tijelo sastavljeno od radioaktivnog materijala i konvencionalnog eksploziva. Ovde treba naglasiti da se u konstruisanju prljave bombe ne koriste radiokativni materijali koji se koriste kod nuklearnog oružja za nastanak nuklearne eksplozije, već radioaktivni materijali koji su lako dostupni i nalaze se u širokoj upotrebi u industriji, medicini i naučnim istraživanjima na primer: cezij 137, kobalt 60, iridiji 192, strociji 90.
Kada se pogleda sastav i posljedice eksplozije „prljave nuklearne bombe“, ona nije pravo nuklearno oružje kao što se tvrdi nego prije svega bi ga mogli da svrstamo u radiološko. Glavna namjena ovog oružja je da se upotrebom komercijalnog eksploziva raširi radioaktivni materijal u okolinu i u nasljenjim mjestima prozrokuje radioaktivnu kontaminaciju.
Posljedice upotrebe prljave bombe je jako teško precizno odrediti, ali naučnici tvrde da bi uticaj na stanovništvo na mjestu aktiviranja „prljave bombe“ bio zavisna od nekoliko faktora: prije svega od količine upotrebljenog radioaktivnog materijala i materijala koji je upotrebljen. To prije svega zavisi od količine raspada radioaktivnog materijala u jednoj skeundi, jačine zračenja i uticaja na čovjekovu životnu sredinu.
Prljava bomba nije oružje za fizičko nasilje, koje bi imalo veliki broj žrtava kao kada bi se upotrebilo kao pravo nuklearno oružje.
Prljava bomba bi se više mogla označiti kao psihološko oružje, čije posljedice osim neposredno stradalih na mjestu same eksplozije ili ranjenih i zaraženih radioaktivnim zračenjem je strah od širenja radijacije i ekonomski kolaps koji bi uslijedio, talasom izbjeglica iz ugroženih područja i stvaranjem opšte nestabilnosti u gradovima koji imaju ogromnu populaciju, kao i dugotrajnom kontaminacijom određenih zona pa i cijelih država.
(Kurir FOTO: SHUTTERSTOCK)
