Sveti Jovan Krstitelj
Sabor Svetog Jovana Krstitelja – Jovanjdan, jedan od praznika posvećenih svetitelju i proroku koji je najavio dolazak Spasitelja i krstio ga na rijeci Jordan, proslavlja se danas u svim hramovima Srpske pravoslavne crkve (SPC) i u pravoslavnim domovima kao jedna od najčešćih srpskih slava.
Prema predanju, mnogi su mislili da je Jovan obećani mesija, ali je on, prepoznavši Isusa kada je slušao njegove prve javne propovijedi, rekao:
„To je jagnje Božije koje uze na sebe grijehe svijeta“.
U Crkvi je svetitelj poznat i kao Jovan Preteča, a njegov praznik svrstava se u red najvećih proročkih praznika, jer se za Svetog Jovana, najbližeg sljedbenika i bliskog rođaka Isusa Hrista, vezuje početak misije Spasitelja i početak hrišćanske propovijedi.
Ovaj praznik se slavi dan poslije Bogojavljenja, kao sjećanje na Krštenje Isusovo i ulogu svetitelja koji je pripremao narod za novu vjeru.
„Ja vas krštavam vodom, ali onaj što ide za mnom jači je od mene…
On će vas krstiti Duhom Svetim i ognjem“, riječi su Svetog Jovana koji je krštavao narod u rijeci Jordan i pozivao na pokajanje.
Na pravoslavnim ikonama Sveti Jovan je najčešće predstavljen sa krstastim štapom u lijevoj ruci i napisom –
„Pokajte se, jer je blizu Carstvo nebesko“.
Od mladosti je bio posvećen vjeri i kao branilac javnog morala suprotstavljao se razvratu rimskog društva koji je u njegovo vrijeme dostigao vrhunac.
Sveti Jovan je javno osudio i cara Iroda Antipu koji je preoteo ženu svom bratu Filipu.
Carica Irodijada je, kaže predanje, nagovorila kćerku Salomu da od Iroda zatraži glavu Jovanovu.
Sveti Jovan Krstitelj: Običaji i vjerovanja na Jovanjdan
Zanesen Salominom igrom, Irod je naredio pogubljenje Jovana Krstitelja.
Ovom događaju posvećen je poseban praznik poznat kao Usjekovanje glave Svetog Jovana Krstitelja, a na ikonama se slika svetitelj koji u desnoj ruci drži svoju odsječenu glavu.
Za ovaj praznik vezuje se, kako je zapisao Sveti jevanđelista Luka, i događaj prenošenja ruke svetitelja u Antiohiju iz Sevastije, gdje je pogubljen.
Desna ruka Svetog Jovana, kojom je krstio Hrista, oduvijek je čuvana kao najveća svetinja, a sada se nalazi u Cetinjskom manastiru.
Sveti Jovan je uzor poštenja i pravdoljublja, pa se i u srpskom pravoslavlju poštuje i običaj bratimljenja „po Bogu i Svetom Jovanu“.
Vjeruje se da se na Jovanjdan dešavaju razna čuda zahvaljujući pomoći ovog svetitelja, pa vjernici poštuju brojne običaje u znak sjećanja na njega.
Tako, na primjer, ne uzimaju u ruke nož, djeci se na ovaj dan ne daje ništa što je crvene boje – ni jabuka, ni sok.
Ne jede se i ne pije ništa što je crveno, jer boja simbolizuje nevino prolivenu svetiteljevu krv.
Sveti Jovan je uzor poštenja i pravdoljublja, pa u srpskom narodu postoji običaj da se ljudi na Jovanjdan bratime i kume “po Bogu i Svetom Jovanu”, jer se Jovan smatra uzorom karaktera i poštenja, a u Svetom Pismu nazvan je i anđelom.
Sveti Jovan je mnoge preobratio u hrišćanstvo, a njegova glavna poruka: „Volite jedan drugog“ postala je jedno od glavnih načela hrišćanstva koje se sačuvalo do današnjih dana.
autor: agencije
