Srpska akademija nauka i umetnosti /SANU/ sutra će u Beogradu svečano obilježiti 180 godina postojanja.
Svečanost će početi u 11.00 časova, u svečanoj sali SANU, a pozdravnu riječ uputiće predsjednik Vladimir Kostić, dok će nakon toga novoizabranim dopisnim članovima biti uručene povelje o izboru i znak SANU.
Akademiku Ivanu Gutmanu biće uručena Medalja SANU iz oblasti prirodnih i tehničkih nauka, a istoričaru akademiku Vasiliju Krestiću Medalja SANU iz oblasti društvenih i humanističkih nauka za 2021. godinu, saopšteno je iz SANU.
Riječ je o nagradi koja je ustanovljena u tekućoj godini, kao vid priznanja
zaslužnim pojedincima za izuzetna dostignuća u naučnim i umjetničkim oblastima.
Medalja SANU uručivaće se svake godine za pojedine oblasti, i to naizmjenično, prve godine dvije nagrade, jedna iz oblasti prirodnih i tehničkih nauka i jedna iz društveno-humanističkih nauka, dok se naredne godine dodjeljuje jedna nagrada iz oblasti umjetnosti.
SANU obilježava svoj dan povodom datuma osnivanja Društva srpske slovesnosti 19. novembra novembar 1841. godine.
U zdanje u beogradskoj, centralnoj, Knez Mihailovoj ulici akademici su se konačno smjestili 1963. godine, a prije toga su mijenjana i imena institucije i lokacije.
Začeta kao Društvo srpske slovesnosti, SANU je tokom svog dugog života promijenila nekoliko naziva, odnosno zvala se i Srpsko učeno društvo, zatim Kraljevsko-srpska akademija i na kraju Srpska akademija nauke i umetnosti.
Sve je počelo inicijativom Jovana Sterije Popovića, Anastasija Nikolića i Dimitrija Isailovića i Ustavom od 7. novembra 1841. godine, kojim je osnovano Društvo srbske slovesnosti.
Poslije 23 godine rada, Društvo je ukinuo knez Mihailo, zbog sukoba Društva sa ministrom prosvjete, pa je iste godine osnovano Srpsko učeno društvo, a od 1886. Srpska kraljevska akademija.
Poslije Drugog svetskog rata osnovana je Srpska akademija nauka, a kasnije su pod krov akademije primljeni i umjetnici.
Upravo 1948. i 1949. godine ova instuticja se najviše mijenjala, kada je osnovano 20, a kasnije još četiri naučna instituta.
Hodnicima SANU prošetali su najviđeniji srpski umovi, njome su upravljali Josif Pančić, Jovan Cvijić, Stojan Jovanović, Pavle Savić, a tu su boravili i stvarali Ivo Andrić, Danilo Kiš, Slobodan Jovanović…
Kada su 1892. godine organizovani izbori za Srpsku kraljevsku akademiju, nisu prošli bivši srpski kralj Milan i crnogorski knjaz Nikola.
Sedam godina kasnije za predsjednika je izabran Jovan Ristić, predsjednik Vlade.
Ni doživotni predsjednik SFR Jugoslavije Josip Broz Tito nije bio imun na prestižnu titulu, pa je 1948. godine izabran za počasnog predsjednika, a komunistički zvaničnici Edvard Kardelj i Moša Pijade za redovne članove.
SANU danas ima osam odjeljenja – za matematiku, fiziku i geo-nauke, hemijskih i bioloških nauka, tehničkih nauka, medicinskih nauka, jezika i književnosti, društvenih nauka, istorijskih nauka i Odjeljenje likovne i muzičke umjetnosti.
Prva žena sa titulom akademika bila je Isidora Sekulić, dok je pokojna kompozitorka Isidora Žebeljan, bila izabrana prije nekoliko godina kao najmlađi član SANU.
Najbrojnija porodica sa članstvom u SANU bili su Belići – otac Pavle, majka Milka i sin Aleksandar.
Član SANU bio je i Nikola Tesla, a drugi velikan – Mihajlo Pupin – nije dočekao da ga prime za redovnog člana.
Među znamenitim svjetskim imenima koja su birana za počasne inostrane članove su i Noam Čomski, Henrik Sjenkijevič, Luj Paster, Dmitrij Mendeljejev, a u posljednjem izboru i ruski režiser Nikita Mihalkov.
Josiš Pančić je bio prvi predsjednik SANU, a 22. aktuelni predsjednik je Vladimir Kostić.
Izvor: SRNA
