Uprava za indirektno oporezivanje Republike Srpske jedna je od novih institucija koje bi trebalo da budu formirane nakon što Narodna skupština Republike Srpske povuče raniji prenos nadležnosti sa nivoa Bosne i Hercegovine za indirektne poreze.
Sve vrijeme su brojni stručnjaci iz oblasti ekonomije ostavljali otvorenom opciju da se indirektni porezi vrate na nivo entiteta.
Na taj način bi Republika Srpska i FBiH raspolagale vlastitim novcem, a ujedno bi se indirektni porezi spojili sa direktnim porezima, koji su oduvijek i bili na entitetskom nivou.
Davne 2003. godine, usvajanjem Zakona o sistemu indirektnog oporezivanja na nivou BiH, PDV, akcize, carina i putarina prebačeni su na nivo BiH.
Iako je prikupljanje prihoda od indirektnih poreza teklo uspješno svih prethodnih godina, sama raspodjela prikupljenog novca uvijek je bila problematična.
Dovoljno se prisjetiti brojnih blokada, neusvajanja odluka o raspodjeli prihoda i poravnanjima među entitetima, pa sve do sudskih postupaka i prinudnih naplata što i danas za posljedicu ima nezakonito oduzet novac od pravnih lica i građana Republike Srpske.
ZAŠTO SU DOBRE BOŠNJAČKE NEISTINE?
Svjesno, ili iz potpunog neznanja, Federacija BiH i njeni zvaničnici svih prethodnih godina svojim izjavama i postupcima, takođe, traže povratak indirektnih poreza na nivo entiteta, namjerno plasirajući priču u pojedinim federalnim medijima da firme iz Federacije BiH finansiraju Republiku Srspku, kao i to da Kanton Sarajevo uplati više prihoda nego cijela Republika Srpska.
Upravo zvaničnici Federacije BiH takvim potezima traže da svaki entitet dobije svoju upravu koja će prikupljati indirektne poreze.
Kako ekonomski stručnjaci pojašnjavaju, sistem prikupljanja i raspodjele indirektnih poreza u Bosni i Hercegovini zamišljen je na ostvarenoj krajnjoj potrošnji, tačnije, zamišljeno je da svaki dio BiH dobije onoliko novca od indirektnih poreza koliko je krajnje potrošnje izvršeno na području Republike Srpske, Federacije BiH i Brčko distrikta.
Zato se raspodjela prihoda od indirektnih poreza nikako ne može dovoditi u korelaciju sa podacima o mjestu i opštini uplate PDV-a.
„Uzmimo na primjer veliki prodajni lanac koji ima sjedište u Sarajevu i prodajna mjesta širom Federacije i Republike Srpske.
Ta kompanija predaje samo jednu PDV prijavu u mjestu gdje ima sjedište, dakle u Sarajevu i u tom mjestu vrši uplatu PDV-a.
Međutim, taj PDV uplaćen u Sarajevu, platili su, kao krajnji potrošači, građani koji su kupovali u prodajnim mjestima gdje taj trgovački lanac ima markete širom Federacije BiH i Republike Srpske.
Dakle, radi se o novcu koji su, kao krajnji potrošači, platili građani iz svih dijelova BiH, ali je taj novac samo uplaćen u Sarajevu jer kompanija ima sjedište u Sarajevu“, kaže naš sagovornik.
Zato u skladu sa važećim propisima, svaka kompanija koja se nalazi u sistemu PDV-a u BiH, prilikom predaje svoje PDV prijave u posebnim poljima trebalo bi da razdvoji podatke o krajnjoj potrošnji koja je ostvarena na području svakog entiteta i Brčko distrikta.
Kada se u sistem Uprave za indirektno oporezivanje ubace PDV prijave svih poreskih obveznika, formira se ukupna krajnja potrošnja na osnovu koje se izračunavaju koeficijenti za doznačavanje prihoda entitetima.
Ovo je jedini moguć i održiv sistem u državi kakva je Bosna i Hercegovina.
Zato Bošnjaci, koji zagovaraju potpuno neutemeljenu priču da bi svako trebalo da dobije onoliko indirektnih poreza koliko je uplaćeno u pojedinom entitetu – samo pomažu u ostvarivanju cilja da Republika Srpska što prije dobije svoju Upravu za indirektne poreze.
„Ako se zaista želi da u BiH svi dobiju onoliko indirektnih poreza koliko je uplaćeno u svakom entitetu, onda će sve firme koje trenutno imaju sjedište samo u Federaciji BiH morati da izvrše registraciju posebne firme na teritoriji Republike Srpske.
Tako će svaka firma imati svoja predstavništva u Federaciji BiH i u Republici Srpskoj i podnosiće posebne PDV prijave i vršiti uplate PDV-a za sav ostvaren promet posebno u svakom entitetu.
Jedino bi se na takav način i podaci o mjestu uplate, tačnije opštini uplate PDV-a, mogli smatrati relevantnim“, naglašava naš sagovornik.
KORAK DO REALIZACIJE
Povratak nadležnosti i početak funkcionisanja oblasti indirektnog oporezivanja samo na nivou Republike Srpske trebalo bi proći bez problema, mišljenja su stručnjaci u ovoj oblasti.
Njihov stav je jasan.
„Uprava za indirektno oporezivanje na nivou BiH, prema važećim zakonskim rješenjima, ima sjedište u Banjaluci, kao i jedan regionalni centar.
To znači da je „srce“ i „glavni krvotok“ ove institucije smješten upravo u Republici Srpskoj i Banjaluci.
Prije svega se to odnosi na cjelokupni informacioni sistem Uprave, sve servere koji su vitalni za odvijanje svih poslovnih procesa u oblasti carina i poreza.
To konkretno znači da bi Uprava za indirektne poreze Republike Srpske mogla početi sa punim funkcionisanjem i prije prelaznog perioda od šest mjeseci, kako će vjerovatno biti definisano novim zakonskim rješenjem koje bi, ovih dana, trebalo da usvoji Narodna skupština Republike Srpske”, naglašavaju stručnjaci.
U SRPSKIM RUKAMA!
Svi koji bolje poznaju kadrovsku situaciju u Upravi za indirektno oporezivanje mogu potvrditi da su kadrovi srpske nacionalnosti nosioci svih važnih poslovnih procesa u UIO od same uspostave ove institucije.
Srpski kadrovi se trenutno nalaze na onim mjestima koja su ključna po posjedovanju znanja i sposobnosti i na osnovu kojih UIO uopšte funkcioniše.
Prelaskom ovih kadrova u Upravu za indirektne poreze Republike Srpske dobio bi se i stručan kadar koji bi bez bilo kakvog zastoja i problema vratio nadležnost indirektnog oporezivanja Republici Srpskoj.
autor:Faktor, tekst je izašao u štampanom izdanju br.21.
