Patrijarh Pavle preminuo je na današnji dan prije tačno 16 godina, a njegova biografija oslikava koliko je njegov život bio poseban. Na tronu Svetog Save kao patrijarh Pavle nalazio se 19 godina, a među narodom je bio veoma omiljen zbog svoje skromnosti i istinoljubivosti.
Citati patrijarha Pavla se i dan danas prepričavaju.
Rođen je kao Gojko Stojčević 11. septembra 1914. u selu Kućanci, Donji Miholjac, Slavonija, u porodici zemljoradnika. U rodnom mjestu je završio osnovnu školu, a nižu gimnaziju u Tuzli. Ispit zrelosti položio je u Šestoj muškoj gimnaziji u Beogradu koju je pohađao vanredno da bi mogao da upiše uporedo i Medicinski fakultet.
Šestorazrednu bogosloviju završio je u Sarajevu 1936, a Bogoslovski fakultet u Beogradu, u kojem je prethodno završio i dvije godine Medicinskog fakulteta.
Vjeroučitelj za djecu u izbjeglištvu
Drugi svjetski rat zatekao je patrijarha Pavla na odsluženju vojnog roka, a kao izbjeglica nalazio se u manastiru Sveta Trojica u Ovčaru i Banji Koviljači od 1944. kao veroučitelj za djecu u izbjeglištvu. Odatle je iz zdravstvenih razloga otišao u manastir Vujan, u selu Prislonica, između Čačka i Gornjeg Milanovca, gdje je ostao do 1945. i odlučio da se posveti monaškom životu.
U manastiru Blagoveštenje u Ovčarsko-kablarskoj klisuri zamonašio ga je kao Pavla jeromonah Julijan.
Od 1949. do 1955. bio je sabrat manastira Rače, a u čin jeromonaha unaprijeđen je 1954. godine. Službovanje u Eparhiji raško-prizrenskoj u znatnoj mjeri je posvetio obnovi crkava i manastira i posebno obnovi monaškog života.
Početkom decembra 1990. episkop Pavle je imenovan za 44. srpskog patrijarha naslijedivši na tronu Svetog Save patrijarha Germana.
Bogoslovski fakultet SPC dodijelio mu je 1998. zvanje počasnog doktora bogoslovlja.
Bavio se i naučnim radom
Patrijarh Pavle bavio se i naučnim radom, među njegovim objavljenim delima je Monografija o manastiru Deviču, besjeda “Život po Jevanđelju” i “Molitve i molbe” koje su štampane i kao dopunjena izdanja.
Lična biblioteka patrijarha Pavla pripada fondu Biblioteke srpske patrijaršije, ima status kulturnog dobra i čuva se u prostorijama konaka manastira Svetog arhangela Mihaila u Rakovici. U njegovo vrijeme osnovana je Akademija SPC za umjetnost i konzervaciju, vraćena je vjeronauka u javne škole, a Bogoslovski fakultet u okrilje Univerziteta.
Cipele od ženskih čizama
Opšte je poznato da je patrijarh Pavle živio izuzetno skromno, asketski. Bio je veliki mislilac, a pritom odličan zanatlija.
Dokaz za to je anegdota o njegovim cipelama koje su bile udobne, lake i besprijekorno sjajne. Kada su ga pitali “gdje je kupio cipele”, on je samo odmahnuo rukom i rekao: “Eh, kupio”.
Ispostavilo se da su te cipele, zapravo, bile stare ženske čizme koje je patrijarh Pavle našao i prepravio ih u cipele u svojoj maloj majstorskoj radionici.
Preminuo na VMA
Patrijarh Pavle je preminuo u Beogradu na Vojnomedicinskoj akademiji poslije duže bolesti, u nedjelju 15. novembra 2009. godine oko 10.45 časova. Rano tog jutra pričestio ga je jeromonah Metodije, a patrijarh je kasnije umro u snu.
Vlada Srbije je povodom njegove smrti proglasila trodnevnu žalost u Srbiji (16, 17 i 18. novembar 2009), a dan sahrane 19. novembar bio je dan žalosti u Beogradu, Republici Srpskoj i u distriktu Brčko.
Od nedjelje 15. novembra do četvrtka 19. novembra tijelo patrijarha Pavla nalazilo se u Sabornoj crkvi gdje su neprestano čitane molitve i gdje su vjernici dolazili da mu odaju poštovanje. U nedjelju 15. novembra oko 22 sata kolona ispred Saborne crkve bila je duža od kilometra, slično je bilo i narednih dana kada se red ispred Saborne crkve prostirao ulicom Kralja Petra i Knez Mihailovom do palate “Albanija”.
Patrijarh je, prema sopstvenoj želji izraženoj u testamentu, sahranjen u manastiru Rakovica, prenosi Blic.
